آشنایی با تپه سیلک - کاشان

تپه های باستانی 7500ساله سیلک کاشان اثر ماندگار فرهنگ و تمدن ایرانی

به گزارش خبرنگار مهر، شهری که با قدمت هشت هزار ساله خود ریشه در تاریخ با عظمت ایران دارد، دیاری با بیش از 7 هزار سال تمدن و فرهنگی آرمیده بر دامان کویر با مردمانی مومن، فهیم و فداکار، مردمی که وفاداری و جان نثاری خود را در طول تاریخ به اثبات رسانده اند.

سرزمینی که از دوران بسیار دور، مهد هنر و ادب بود و این امر از چهره های درخشان و شاخص علمی، هنری و مذهبی که در دامان خود پروراند و به جامعه هنر پرور ایران هدیه کرد هویداست و به همین سبب جایگاه ویژه ای از تاریخ را به خود اختصاص داده است.

دیاری که از دیدگاه علمی فرهنگی علوم دینی و سایر دانش های متعارف از دیرباز بسیار غنی بوده و علمای بزرگی را در دامان خود پرورده کاشان شهر عالمان و مومنان که در کوچه پس کوچه هایش تاریخ جاری است و در آینه تاریخش بزرگانی نقش بسته اند که هریک خورشید روزگاران خود بوده اند، غیاث الدین جمشیدها، ملامحسن ها، محتشم ها، کلیم ها،فیض ها و....

کاشان و آن مردم خونگرم و میهمان نوازش مردمی که به واسطه ایمان راسخ زهد و تقوای بی نظیر شیعی مسلک خود از صدر اسلام نام دارالومنین را برای دیار خود به ارمغان آوردند و آن را صدر شهرهای شیعه نشین قرار دادند و با تلاش خستگی ناپذیر خود و اندیشه ها و افکار متعالی احساسات لطیف و آمیخته با زیبایی‌ها مهربانی و عاطفه خود این شهر نشسته بر دامان کویر را چون نگین سبز بر تارک علم فلسفه فقه و ادب و عرصه های هنری نشاندند و درخشش و شکوه و جلوه این شهر را در تارخ زبانزد خاص و عام گرداندند.

این شهرستان دارای آثار تاریخی بی نظیری است که چشم هر بیننده ای مجوب خود می کند یکی از این آثار تپه های باستانی سیلک است، این تپه در غرب مسیر کاشان- فین و در مجاورت جاده قرار دارد.

سیلک در حال حاضر مشتمل بر یک تپه شمالی و یک تپه جنوبی است که به فاصله پانصد متر از یکدیگر قرار دارند و در جلوی این تپه ها گورستان هایی از انسان های ماقبل تاریخ وجود دارد.

محوطه پیش از تاریخ سیلک در حدود چهار کیلومتری جنوب غرب کاشان واقع شده که از دوتپه و دو گورستان تشکیل شده در سال 1310 ه.ش بر حسب اتفاق سیلی از دامنه کوه ها سرازیر شد که گوشه ای از قبرستان (ب) سیلک را با خود برد و چند قبر را سوراخ کرد.

رهگذران در این قبرها کوزه های زیبایی یافتند که این کوزه ها در بازار کاشان فروخته شد و تدریجا از موزه لوور فرانسه سر درآورد.

رئیس موزه نامه ای به مسئول موزه ملی ایران نوشت که در آن سال شخصی به نام آندره گدار فرانسوبی بود.

وی تحقیق روی این کوزه ها را در تخصص خود ندید لذا طی نامه های از دکتر گریشمن دعوت نمود تا در این تپه ها حضور یابد.

وی چهار دوره تاریخی برای زندگی و سکونت در دو تپه شمالی و جنوبی نشان داد که ازحدود هزاره پنجم پیش از میلاد تا میانه هزاره اول پیش از میلاد ادامه داشته است، در این دوران پیشرفت های قابل ملاحظه ای در زندگی ساکنان سیلک روی داد، از پیشرفت در فن کوزه گری، پخت ظروف و تزئینات آن با نقوش و خطوط جانوری و پیدایش خط که برای اولین بار در مرکز ایران در میانه هزاره چهارم بیش از میلاد اختراع شد تا ساخت شهری مستحکم با دیوار و  استحکامات و ساخت معبد و جنگ با دولت های بزرگ غرب به ویژه آشور.

سیلک نخستین پایگاه صنعت سفالگری در جهان به شمار می رود که ابتدا ساخت سفال با دست و به صورت فتیله ای انجام می گرفت ولی با اختراع سفالگری با چرخ،تحولی در ساخت سفال به وجود آمد.

هنرمند سفالگر با مهارت خاص خود چنان سفال را در دست می فشارد و به آن شکل می دهد که گویی تلاش می کند طروات زندگی را در سفال به نمایش بگذارد.

محوطه باستانی بسیار وسیع سیلک در اثر بیش نیم قرن بی توجهی و گسترش بیش از حد و سریع شهر کاشان از بین رفت و تنها بخش کوچکی از آن باقی مانده است که شامل دو تپه شمالی و جنوبی به فاصله 600 متر از یکدیگر و دو گورستان است.

قدمت قدیمی‌ترین آثار به دست آمده از تپه شمالی به حدود ۷۵۰۰ سال قبل می‌رسد و آخرین آثار مکشوفه از تپه جنوبی مربوط به ۵۰۰۰ سال قبل است.

این تپه تاریخی در ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ با شماره ۳۸ در فهرست آثار تاریخی و ملی ایران به ثبت رسید.