تیمچه امین الدوله

تیمچه امین الدوله مربوط به دوره قاجار است و در بازار بزرگ کاشان واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۹ دی ۱۳۵۳ با شمارهٔ ثبت ۱۰۱۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است . تیمچه امین الدوله که در یکی از نقاط مرکزی بازار واقع شده است،از آثار دوران قاجاریه است که به دستور یکی از رجال نامدار قاجار به نام فرخ خان غفاری ملقب به امین الدوله و با معماری استاد علی مریم در اواخر قرن سیزدهم قمری بنا شده است.تیمچه امین الدوله ،بنایی با شکوه در سه طبقه است که طول و عرض زیادی نیز دارد.ارتفای گنبد آن نیز قابل توجه است.این تیمچه همه ساله محل برگزاری مجالس و هیات های مذهبی است . یکی از جالب ترین بناهای داخلی بازار میباشد که توسط فرخ خان غفاری(امین الدوله) ساخته شد و معماری آن از سال ۱۲۸۰ الی ۱۲۸۵ توسط استاد علی مریم صورت گرفت. واژه “تیم” به معنی کاروانسرا بوده است، چنان که ناصرخسرو در سفرنامه خود از اینواژه استفاده کرده است و تیمچه به معنی تیم کوچک یا کاروانسرای کوچک بوده است. امادر دوره معاصر به کاروانسراها یا سراهای کوچک و سرپوشیده، تیمچه می‌گویند . مانندتیمچه امین الدوله در کاشان. این خصوصیت کالبدی تیمچه‌ها، یعنی سرپوشیده بودن آنها،فضای مناسبی برای عرضه کالاهای گرانبها مانند فرش، دور از آسیب باد و باران و آفتابپدید می‌آورد. به همین سبب فضای تیمچه‌ها، غالبا نسبت به کاروانسراها از لحاظاقتصادی گران تر بوده و برای عرضه اجناس ارزان قیمت استفاده نمی‌شده است. دردوره قاجاریه طرح‌های متنوعی از ترکیب تیمچه و کاروانسرا پدید آمد، سراچه و تیمچهامیر در تبریز و سرا و تیمچه حاج رضا در قزوین از نمونه‌های این نوع بناها هستند.

کاروانسرای امین الدوله در میانه بازار تاریخی کاشان در دوره قاجار به همت فرخ خان امین الدوله غفاری بنا شده و هنرها و فنون به کار رفته در آن به گونه ای است که می توان آنرا یکی از شاخص ترین بناهای معماری ایرانی به شمار آورد.تزئينات هندسي سقف كاروانسرا كه بوسيله مقرنس كاري با آجر و كاشي بعمل آمده و به سبك خاص ايراني طاق بندي شده بواسطه نمايش هندسه دقيق و طرح دلپسندش ، منظره بسيار جالب و مطبوع و بلكه بي نهايت زيبايي را بدان بخشيده است.این کاروانسرا دارای یک فضای میانی وسیع است که حجراتی در پیرامون آن در سه طبقه زیرزمین،همکف و سقف این بخش به صورت گچ بری و دهانه ای بزرگ بنا شده و در زیر آن یک لایه یزدی بندی بسیار منحصر بفرد و نفیس با آجر و کاشی اجرا شده است.این پوشش یزدی بندی زیر سقف را به یکی از زیباترین و ارزشمندترین پوششها در معماری ایرانی اسلامی در کل جهان تبدیل نموده است.اين كاروانسرا بوسيله دو درب بزرگ چوبي به بازار مربوط مي گردد ، يك در از چهار سو به صحن كوچك هشت ضلعي و ديگري به صحن بزرگ مربع مستطيل شكل جنوبي ، و در حقيقت در مجموعه آنها سراي واحدي بوجود آمده كه به عقيده كارشناسان فني ، يكي از بهترين شاهكارهاي برازنده معماري اصيل ايران در نيمه دوم قرن سيزدهم هجري و نماينده فنون گوناگون اين هنر به شمار مي رود .